MNÍ.is

13.12.2006 SMS

Erfðabreytt matvæli

Jónína Stefánsdóttir Smelltu til að skoða myndina í fullri stærð

Í öllum lífverum er erfðaefni sem ræður hvaða eiginleika lífveran hefur.
Með erfðatækni er hægt að flytja erfðaefni úr einni lífveru yfir í aðra sem verður þá erfðabreytt.

Erfðabreytt matvæli eru annars vegar erfðabreyttar lífverur eins og tómatar eða maís og hins vegar vörur sem eru unnar úr þeim svo sem maísmjöl, maísolía, tómatsósa og margvísleg önnur matvæli sem innihalda þessi hráefni. Erfðabreytt matvæli þurfa að ganga í gegn um mun strangara áhættumat en aðrar matvörur áður en veitt er leyfi til að setja þau á markað.

Erfðabreytt matvæli, sem nú eru á markaði, eru fyrst og fremst plöntuafurðir, einkum úr soja, maís, baðmull og repju. Fjölbreyttar afurðir þeirra eins og sojaprótein, baðmullar- og repjuolía eru síðan notaðar sem hráefni og aukefni í fjölda annarra matvæla. Hægt er að nota erfðabreyttar örverur til að framleiða ensím, bragðefni og vítamín en það teljast ekki vera erfðabreytt matvæli. Loks má geta þess að húsdýr s.s. kýr og hænur eru víða fóðraðar með erfðabreyttu fóðri (soja, maís) en kjöt, mjólk og egg úr þessum dýrum teljast ekki til erfðabreyttra matvæla.

Á Íslandi eru engar erfðabreyttar plöntur ræktaðar til manneldis. Langmest er ræktað af þeim í Bandaríkjunum og einnig mikið í Argentínu, Kanada, Brasilíu og Kína. Eitthvað er flutt inn til Íslands af matvælum sem innihalda erfðabreytt hráefni og engar takmarkanir eru á innflutningi þeirra. Í sumum löndum, þar á meðal í Evrópusambandinu, er skylt að merkja hvort matvæli eru erfðabreytt en slíkar reglur hafa enn ekki verið settar á Íslandi.

Nú eru liðin um tíu ár síðan erfðabreytt matvæli komu fyrst á markað. Þau hafa náð talsverðri útbreiðslu á sumum sviðum. Erfðabreyting plantna felst fyrst og fremst í að ná fram eiginleikum sem nýtast við ræktun þeirra og gefa meiri uppskeru. Annars vegar er um að ræða þol gegn illgresiseyðum og hinsvegar þol gegn skordýrum. Einnig er hægt að auka næringargildi matvæla og vinnslugæði þeirra með erfðabreytingum.

Margir binda vonir við að erfðabreytingar geri kleift að rækta nytjaplöntur við erfiðari ræktunarskilyrði en nú er hægt og að á þann hátt megi auka fæðuframleiðslu í heiminum jafnhliða fjölgun mannkyns.

Jónína Stefánsdóttir matvælafræðingur

Fréttablaðið, bls. 36
7. desember 2006 - 328. tölublað - 6. árgangur

Til baka

Á DÖFINNI

Skoða dagatal

Matvæladagur MNÍ
2019 BMI Fjölmiðlar sérfræðingalisti Ráðgjöf Maturer mannsins megin Greinasafn